Toen ik me begon toe te leggen op de portretfotografie ontdekte ik tot mijn verrassing geregeld dat ik een soort verliefdheid voelde wanneer ik aan het werk was, maar ook later, als ik de foto’s bekeek. Ooooo en aaaahhh! voelde en zei ik dan. En dat gebeurt nog steeds. Niet verliefdheid van de vlinder-in-de-buik-soort, maar een zacht en warm gevoel zoals ik ook voor een puppy of ander veel te lief dier kan voelen.
Blootgeven
Goed fotograferen is verliefd worden dus. Misschien is het meer liefde dan verliefdheid. Ik ervaar een enorme nabijheid en waardering voor de openheid en kwetsbaarheid van de geportretteerde. Dat ik zo dichtbij mag komen, zowel fysiek met mijn lens, als persoonlijk en emotioneel. Het verwondert me hoe mooi mensen zich figuurlijk, maar soms ook letterlijk blootgeven. Opeens staat iemand in bh, hemd of onderbroek om zich te verkleden of omdat ik denk dat blote schouders veel zullen toevoegen aan de foto. Petra Hubbeling is een van die mensen die zich zo bloot gaven. Haar kale zachte bol vergrootte dat warme gevoel alleen nog maar. Maar eigenlijk gebeurt het met iedereen, zoals met Martin Fredriks wiens foto hierboven staat. En het gebeurt zelfs als ik hen vraag een rol te spelen voor een conceptuele foto, zoals onderaan met Hetty Smit, mijn 74-jarig model. Ik zit geregeld zachtjes te knorren als ik de mensen aankijk, door de zoeker kijk of de foto’s bekijk en bewerk. Wat zijn mensen toch mooi als ze zich laten zien in al hun verlegenheid, gekte, stoerheid en kwetsbaarheid.
Hoe dat gaat, dat foto-verliefd-worden?
Ik weet eigenlijk niet of ik er iets voor doe, maar wat ik wel merk, is dat ik zelf ook erg opensta. Ik adem mee met de ander. We pauzeren samen als het even niet lukt. En ik probeer de ander helemaal te zien. Waar ik in het dagelijks leven bij mezelf nog weleens op details kan letten, zoals rimpeltjes en slapper wordend vel, bekijk en beleef ik de geportretteerde heel anders, als geheel. En terwijl ik met hem of haar werk of later de foto’s bekijk, ben ik zelf ook heel. Volgens mij is dat het.
Is het echt nodig?
Ja. Het is nodig je als fotograaf open en kwetsbaar en toegankelijk op te stellen. En te laten zien wie je bent. Als dat lukt, ontstaat er een vertrouwde ruimte waarin de ander zich ook kan laten zien. Dan komen nieuwe ideeën; dan is er experiment! En dat is wanneer de echt mooie foto’s gemaakt kunnen worden. Ik denk dat dit zelfs opgaat wanneer ik een foto van een ding maak. Pas als ik me openstel en het ding werkelijk het ding laat zijn dat het is, kan ik het goed in beeld vangen.