Toen ik vertelde wat het project Zien is Geloven! heeft losgemaakt en op gang heeft gebracht bij diverse deelnemers, vroeg iemand mij op basis van welke methodiek ik het project heb opgezet. Ik antwoordde dat ik geen methodiek hanteer, dat het project al doende is ontstaan en dat ik mijn hart volg. Dat het ontstond in de creatie, door het proces zelf te doorlopen en te doen. Hoewel ik mijn eigen antwoord eerst wat vaag vond klinken, besef ik inmiddels dat dat precies is wat het is: de basis van dit project is het creatieproces zelf.
Vijf fases van creatie
Elk creatief proces volgt grofweg dezelfde vijf stappen, in diverse tempi. Soms stroperig traag, soms flitsend snel. En elke verandering in ons leven doet dat volgens mij ook. Veranderen is immers ook de creatie van iets nieuws.
Veranderen is immers ook de creatie van iets nieuws.
- Informatie inwinnen, materiaal verzamelen over De Vraag, Het Idee, Het Probleem, De Wens
Het begint met ‘kennismaken’ met je een vraag, informatie inwinnen over het ‘verlangen’ en het ‘probleem’. Waar bestaat het uit? Wat hangt ermee samen? In welk ‘klimaat’ bevindt het zich? - Het materiaal verwerken, toelaten, combineren
Hierna ga je de informatie combineren en observeren wat er gebeurt. Wat voel je? Luister met al je zintuigen en je hart. Dan komt de paniek/angst. Dit lukt nooit! Het is stom. Dit kan ik niet. Laat maar, dit is niet voor mij. Wie ben ik? (Je belemmerende overtuigingen komen boven.) - Sudderen, incubatietijd / loslaten
Dan neem je rust en ga je iets anders doen. Je gaat een fase van niet-weten in en je laat los. Nu gaat je onderbewuste aan de slag. - De ideeën / oplossingen / inzichten komen
In je slaap en onder de douche komen de ideeën/oplossingen/mogelijkheden, je komt ze onderweg tegen of als je de krant leest. (Dit zijn vaak grootse, onrealistische ideeën of onderdelen van de oplossing. Je schrijft ze op.) - Realiseren, stap zetten
En dan komt het realiseren en toepasbaar maken: creatie. Je zet een eerste stap.
Angst (verzet, overtuigingen) als metgezel
Toen ik op de kunstacademie zat, was ik steeds opnieuw verrast door de immense paniek die me kon overvallen als ik bezig was met het bedenken en maken van een werk. Film, foto, schilderij, installatie, het maakte niet uit wat; altijd kwam na de start, na het brainstormen, en ook tijdens het maken, de paniek. Dat het een stom idee was. Dat het nooit kon in de tijd die ik ervoor had. Dat ik door de mand zou vallen… En steeds opnieuw kwam alles op haar pootjes terecht nadat ik die angsten had ervaren en gewoon ging maken. Altijd, ALTIJD, kwamen na de paniek de goede ideeën, het vertrouwen, de inzichten, de oplossingen.
Altijd, ALTIJD, kwamen na de paniek de goede ideeën, het vertrouwen, de inzichten, de oplossingen.
Inmiddels weet ik, na zoveel keren door die cyclus heen te zijn geweest, dat mijn angsten niets zeggen over of ik wel of geen goede kunstenaar / creator / fotograaf / mens ben en of het werk wel of niet bij me past. Het is gewoon onderdeel van het creatieproces. Ik MOET en ZAL daar elke keer weer doorheen gaan.
Binnen elk groot veranderingsproces, ervaar je vele kleinere cycli van diezelfde vijf fases. Onder elke stap liggen ze. Als je ze leert herkennen, wordt het opeens een stuk relaxter. Angst blijft angst, maar wordt een vertrouwde bekende. Je voelt hem even krachtig als daarvoor, maar je wordt er niet meer door overgenomen. De angst is in jou, maar jij bent hem niet. Angst hoort er gewoon bij en is eigenlijk het teken dat je op de goede weg bent. Je raakt iets belangrijks!
Angst hoort er gewoon bij en is eigenlijk het teken dat je op de goede weg bent.
Het project Zien is Geloven! start aanstaande vrijdag, op 20 maart. Het totaalpakket is uitverkocht, maar doe-het-zelf-ers kunnen zich in elk geval nog tot vrijdag opgeven voor het basispakket. Lees wel even of het geschikt voor je is!